I’ll Be Seeing You
Franciscus Kapel in Biezenmortel op Landpark Assisië
Crash van 18 september 1944.
Het project I’ll Be Seeing You werd uitgevoerd in de Franciscus Kapel in Biezenmortel op Landpark Assisië. In opdracht van Prisma, zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking. De vraagstelling waar ik mee begon was het onderzoeken naar het grondplan van de Franciscus Kapel als spil van het Landpark Assisië. De vondst van een doodskist bracht mij op de formulering van de vraag: ‘Wat ligt er verborgen op Landpark Assisië?’
Verborgen verhaal
Vervolgens stuitte ik op het verhaal van de Amerikaanse militair Frank DiPalma (USAAF Staff Sergeant).
Schuilkelder van Frank Di Palma op Landpark Assisie.
‘I’ll be seeing you’ is de songtitel die de tien bemanningsleden op de neus van hun bommenwerper hadden geschreven. Op 18 september 1944 crashte het vliegtuig in een weiland bij Biezenmortel. Alleen Frank DiPalma kwam er levend uit. Hij werd door toegestroomde boeren op een brancard naar Huize Assisië gebracht. Uit het zicht van de Duitsers werd hij verborgen op Landpark Assisië. Tussen de ‘zwakzinnigen’ wachtte Frank DiPalma in het naiaar van 1944 de bevrijding af.
Met dit verhaal van Frank Dipalma werd wat eerder onzichtbaar was zichtbaar gemaakt. Zoals DiPalma verborgen werd gehouden voor de Duitse bezetters, zo werden ook mensen met een verstandelijke beperking buiten de samenleving geplaatst. Bijzonder is dat het verhaal van deze Amerikaanse militair binnen de staf, de directie en de bewoners niet bekend was. Slechts een enkeling binnen de organisatie kende dit verhaal. Door deze verborgen militair zichtbaar te maken binnen de tentoonstelling I’ll Be Seeing You, werd dit deel van de geschiedenis en erfenis van het Landpark Assisië bewust.
Essentieel is dat met het nieuwe bewustzijn van dit verhaal, binnen de organisatie de onderstroom en resonantie van het ‘verborgen moeten houden’ of ‘beschermen’ van haar bewoners wegvalt. Bij de bewoners vervalt het idee dat ze verborgen moeten zijn of moeten zitten, weg van de samenleving.
Mieke Wentholt-Veraart verteld in bovenstaande video over 18 September 1944. Mieke Wentholt-Veraart is de dochter van dokter-directeur Veraart die destijds werkzaam was op Assisie.
Verborgen bewoners
Het onderstaande verhaal van bewoonster Serena geeft hierin een goed voorbeeld. Tijdens het proces ter voorbereiding op de tentoonstelling I’ll Be Seeing You, konden belangstellenden elke dinsdagochtend bij mij op de koffie komen. Op een dinsdagochtend vertelde ik aan de aanwezigen het ontdekte verhaal van de Amerikaanse sergeant Frank Di Palma, die aan het einde van de tweede wereldoorlog op Landpark Assisië ondergedoken had gezeten. Serena reageerde hier direct op met de woorden: ‘Verborgen, wij zitten hier als verborgen van de maatschappij.’
Het aangrijpende verhaal over het verborgen zitten van Serena kun je via onderstaande video zien.
Serena tijdens de tentoonstelling I’ll Be Seeing You in de Franciscus Kapel, Biezenmortel.
Conclusie
De geheimzinnige doodskist, de weggestopte Amerikaanse militair, de verborgen verstandelijke beperkten, het kwam binnen de tentoonstelling I’ll Be Seeing You allemaal aan de oppervlakte.
Op Bevrijdingsdag van Biezenmortel en Udenhout, 26 oktober 2017 en tevens de laatste dag van de tentoonstelling, trok de doodskist met paard en wagen van Landpark Assisië in Biezenmortel langs het weiland waar het vliegtuig is neergestort naar het centrum van Udenhout. ‘Wie hem wil hebben, kan de kist daar vanaf het middaguur op komen halen’ stond in het Brabants Dagblad, zie link: https://www.bd.nl/tilburg/te-krijg-in-udenhout-de-doodskist-van-landpark-assisieneuml~abe636ea/
Op de foto links: frietboer Jan Haen uit Udenhout is de nieuwe eigenaar van de doodskist.
Tijdens de carnavalsoptocht in Udenhout op 11 februari 2018 lag de nieuwe eigenaar van de doodskist Jan Haen in die zelfde doodskist. Hierbij een link naar dat artikel:
“Met deze daad zijn de bewoners van Landpark Assisië niet langer meer doodverklaard door de samenleving maar bevrijd van het verborgen zitten en zijn hierdoor zichtbare burgers in de samenleving geworden. De doodskist symboliseerde hier het het weggestopt zitten en worden van wat niet langer verborgen zou moeten blijven, de bewoners van Assisië in het bijzonder.
In dit project laat ik binnen een tentoonstelling een parallel zien tussen het verleden en het nu. Het verborgen zitten van een Amerikaanse militair heeft 73 jaar later nog een verbinding met de leefomstandigheden van mensen met een verstandelijke beperking op het Landpark Assisië. Dit doordat voor de organisatie en de bewoners het verhaal van de militair onbekend was, maar wel mee resoneerde in het verborgen moeten zitten op het landpark. Door dat het verhaal van de militair bewust werd, en veranderde het bewustzijn voor de mensen op het Landpark en zaten de bewoners niet langer meer verborgen.
Om dit in de organisatie en bij de bewoners te verankeren heb ik twee acties ondernomen: ten eerste door een herinneringsplaquette aan de gevel van het voormalige dorpshuis op het landpark te plaatsen, om eraan te herinneren dat er tijdens de tweede wereld oorlog een Amerikaanse militair ondergedoken heeft gezeten. Ten tweede door de doodskist zichtbaar te maken en op Bevrijdingsdag 26 oktober 2017 van het landpark te laten vertrekken, bevrijd van het verborgen zitten.
Foto: onthulling herinneringsplaquette 18 september 2017.
Deze plaquette is onthuld door de oudste bewoner van het Landpark Henk Deckers de het vliegtuig op 18 september 1944 heeft zien neerstorten, Johan van den Brand wethouder Haaren (rechts) en Jaap de Bruin Voorzitter Raad van Bestuur Prisma (links).
Tekst op de plaquette: De Amerikaanse USAAF Staff Sergeant Frank Di Palma heeft in de Tweede Wereldoorlog, van 18 september 1944 tot en met 26 oktober 1944, ondergedoken gezeten in de kelder van wat nu het Dorpshuis is.
Onderstaande foto’s zijn van de tentoonstelling I’ll Be Seeing You in de Franciscus Kapel.
Media
https://www.prismanet.nl/actueel/nieuws/onthulling-herdenkingsplaquette-frank-di-palma-(wwii)/
Het lijkt me dat zo hoort in het werk van Zeus.
Jac de Bruijn, 2017
Lid raad van bestuur Prisma
